Assertiviteit is een gedragsstijl, waarbij je opkomt voor je eigen mening en rechten op een manier waarbij je ook de ander respecteert. Hierin zijn drie verschillende stijlen te onderscheiden: assertiviteit, subassertiviteit en agressiviteit.
Subassertiviteit
Subassertieve mensen zijn mensen die eigenlijk constant teveel rekening houden met anderen en te weinig met zichzelf. Angst is hierbij de boosdoener; angst voor afkeuring en angst om belachelijk gemaakt te worden. Ze durven niet op te komen voor hun eigen belangen, hebben moeite met ‘nee’ zeggen, kritiek geven en kritiek ontvangen.
Agressiviteit
Agressieve mensen komen eigenlijk té sterk voor zichzelf op. Ze walsen daarbij over de ander heen en vergeten hem hierbij. Dit kan erg hard overkomen: alsof ze zich niets van de gevoelens van de ander aantrekken. Zij houden juist te weinig rekening met anderen. Dan kan bewust zo zijn, maar ook onbewust.
Assertiviteit
Assertiviteit zit tussen agressief en subassertief in. Mensen denken wel eens dat een assertief persoon iemand is die áltijd voor zijn mening uitkomt, te pas en te onpas kritiek geeft op iedereen en altijd ‘nee’ zegt wanneer hij iets niet wil doen. Dat is dus niet zo. Een assertief iemand houdt rekening met zichzelf én de ander. Hij komt op voor zijn mening en rechten, geeft kritiek wanneer hij dit belangrijk acht en gaat op een juiste manier met kritiek om. Assertieve mensen luisteren niet alleen naar hun eigen gevoelens en gedachtes, maar ook naar die van anderen. Assertief gedrag gaat erom dat je zelf kiest wanneer je je mening wil geven, rekening houdend met de ander, zonder dat je dit laat bepalen door angst.
Veel mensen hebben problemen met hun assertiviteit. Mensen die problemen hebben met assertiviteit hebben problemen met de volgende vaardigheden:
- ‘Nee’ zeggen, weigeren van een verzoek of opdracht
- Eigen mening geven
- Steun vragen
- De eigen grenzen bewaken
- Complimenten geven en ontvangen
- Kritiek geven en ontvangen
- Onderhandelen
In de behandeling komen onderwerpen aan bod waar mensen met assertiviteitsproblemen moeite mee hebben. De kern van de behandeling zou samengevat kunnen worden door de vier stappen die bij assertief gedrag horen:
- Spreek je eigen gevoel uit
- Benoem het gedrag van de ander
- Benoem de gevolgen van dat gedrag voor jou
- Zeg wat je in de toekomst anders zou zien