In Het koffertje van oom Tom duikt debuterend auteur Annemiek Lely in het mysterieuze verzetsverleden van haar oudoom Thomas Haulog Navis (‘oom Tom’). Ze weet dat haar oudoom in het verzet heeft gezeten en slechts dertig jaar oud werd, maar er blijven vele vragen onbeantwoord. De eerste generatie (oma Katie, het zusje van Tom) houdt het trauma in zichzelf verborgen, de tweede generatie (Annemieks vader) rijt liever geen oude wonden open en richt de blik op de toekomst. Het lijkt aan de derde generatie (Annemiek zelf) om vragen te gaan stellen en het koffertje van oom Tom letterlijk en figuurlijk te openen, om zo zijn verhaal bloot te leggen.
Waarom ging oom Tom in verzet?
Dat levert een boeiende reis op, waarin Annemiek op zoek gaat naar het verhaal van haar oudoom. Wie was hij, in wat voor gezin groeide hij op, waarom ging hij in verzet? Dit levert niet alleen een interessant inkijkje in het leven van een verzetsman op, maar laat ook zien hoe Annemiek zichzelf ook beter leert kennen door haar onderzoek.
Ze leert dat ze haar oudoom Tom soms romantiseerde. Terwijl hij natuurlijk ook maar een mens is van vlees en bloed, met al zijn mankementen en soms gebrekkige gedachtepatronen. Zo maakt Tom zich ook schuldig aan het in die tijd nog weliger tierende racisme tegen mensen van kleur, tijdens de reizen die hij maakt naar verre oorden. In die tijd bezien vrij gangbaar, maar praat het dat goed?
Verzetsheld én mens
Het zijn vragen die Annemiek zichzelf dapper stelt. Ze zet haar roze bril af en leert Tom niet alleen kennen als verzetsheld, maar bovenal als mens. Dat maakt dit boek meteen bijzonder in zijn soort. Annemiek maakt namelijk geen sprookje van het verhaal van Tom. Daarmee wordt dit niet het zoveelste boek over dappere verzetsdaden, maar een eerlijk en introspectief verhaal over een mens dat in de gegeven omstandigheden doet wat hij kan. Dat maakt het ook makkelijker om je als lezer te vereenzelvigen met Tom. Annemiek plaatst hem niet op een voetstuk, maar op een hoogte waarop je hem in de ogen aan kunt kijken.
Een geslaagd debuut
Zijn antwoord op Annemieks vragen zullen we nooit precies kennen, maar onszelf bevragen over wat wij zouden doen in tijden van oorlog (en vanuit welke intenties) kunnen we wel. Het koffertje van oom Tom nodigt daar zeker toe uit. Dat maakt dit boek een zeer geslaagd en lezenswaardig debuut.
– Rivka Ruiter (voor Leessnack)
Het koffertje van oom Tom
In één zin
Een boek waarin je niet alleen een verzetsheld leert kennen, maar bovenal een mens, inclusief al zijn mooie en minder mooie eigenschappen.
