Narcisme (Frans Schalkwijk)

Meer informatie

“Voor veel mensen is narcist een scheldwoord voor anderen die ze dom, ijdel, materialistisch of egocentrisch vinden. Narcisten idealiseren zichzelf en minachten anderen, toch? Met zo’n zelfde minachtende manier van spreken serveren we anderen af. […] Het maakt ook meteen duidelijk wie er meerderwaardig is, want met het maken van zo’n minachtende opmerking uiten we onze eigen superioriteit. […]  We zijn zelf ook niet gespeend van het narcistische fenomeen anderen te minachten en onszelf te idealiseren.”

Zo. Dit is niet het standaard boekwerk over narcisme. Frans Schalkwijk, psychotherapeut en de auteur van het boek ‘Narcisme’, confronteert ons als lezer gelijk met het feit dat je je, wanneer je neerkijkt op mensen met narcisme, eigenlijk zélf schuldig maakt aan een narcistisch trekje. Precies mijn gedachten als ik online weer zie hoe mensen met narcisme weer eens worden afgebrand.

Natuurlijk zijn bepaalde narcistische trekken enorm onhandig in intermenselijke relaties en ik geloof ook zeker dat dit soms leidt tot hele moeilijke of ronduit nare situaties, met veel woede of zelfs wrok richting de persoon met narcisme als gevolg. Maar ik mis te vaak het genuanceerde en objectieve geluid: wat is narcisme nou eigenlijk en waaróm gedragen mensen met narcisme zich zoals ze zich gedragen?

Het begrip narcisme verduidelijken

In het boek ‘Narcisme’ neemt Frans Schalkwijk de taak van het verduidelijken van het begrip narcisme op zich. Narcisme is een vergaarbak geworden van alles wat neigt naar domheid, ijdelheid, materialisme en egocentrisme en is zodoende bijna een inhoudsloos geworden. Waar staat het nog voor?

In zijn boek behandelt Frans Schalkwijk al het gebruik van het woord ‘narcisme’ of ‘narcist’. Wat bedoelen mensen als ze het hebben over een ‘narcistische maatschappij’ en waarom schelden mensen anderen uit voor ‘narcist’? Waarom kwam Freud ooit met het woord ‘narcisme’ op de proppen? Daarnaast belicht hij ook nog de positieve kant die sommige beschrijven, ‘het gezonde narcisme’: “erop vertrouwen dat je de moeite waard bent, ook al is het misschien een beetje overtrokken.” Frans Schalkwijk ziet narcisme zelf eerder als iets om je zorgen over te maken: “Narcisme is een ernstig psychisch probleem waar iemand erg onder kan lijden.”

Hoe ontstaat narcisme?

Heden ten dage wordt narcisme vooral gezien als een verstoring in de normale ontwikkeling. Narcisme lijkt te ontstaan wanneer ouders niet goed reageren op hun hele jonge kinderen en bijvoorbeeld pogingen tot interactie van het kind met de ouder afhouden.

“Narcisme ontstaat als het kind in te grote mate keer op keer teleurgesteld is in de redactie van de ouders en steeds bedrogen uitkomt in zijn verwachting”, beschrijft Lachman in 2007. Het kind leert door die opeenstapeling van teleurstellingen niet meer in contact te willen treden met de ouder. De normale biologische behoefte van een kind naar gezonde interactie met de ouders, raakt verstoord. Daardoor ontstaat er ontstaat een gevoel van “ik red mezelf wel, ik heb jou niet nodig!” of “ik wil me nooit meer openstellen, want dan word ik toch teleurgesteld.”
Zo belezen is narcisme dus een uiting van een extreem verstoorde hechting en niet een houding waar iemand bewust voor kiest. Als mensen daar toch eens vaker aan dachten…

Verschillende uitingen van narcisme

In het boekje ‘Narcisme’ gaat Frans Schalkwijk verder nog in op de uitingen van narcisme en de verschillende soorten narcisme. Zo beschrijft uitgebreid het verschil tussen bedekt en openlijk narcisme. Ook schrijft Frans over het leven met narcisme: wat doe je als een ouder of een partner hebt met narcisme en welke behandelingen zijn er als je narcisme hebt? Dit doet hij verre van stigmatiserend en dat is erg fijn. Hij scheert niet alle mensen net narcisme over één kam en kiest zijn woorden zeer zorgvuldig.

Eíndelijk objectieve info!

Het boekje ‘Narcisme’ van Frans Schalkwijk is een verademing als je eens op zoek bent naar goede, objectieve informatie over narcisme omdat je moe bent van al het online geschreeuw en gescheld over mensen die narcisme zouden hebben. Het boekje is makkelijk leesbaar en voor iedereen geschikt die meer over narcisme wil begrijpen. Verkrijgbaar als paperback en als e-book.