Hoewel de meeste mensen een sterk verlangen hebben om bij hun partner, gezin, familie of vrienden te zijn, is dit voor mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis niet het geval. Ze hechten niet aan hechte relaties met anderen en hebben weinig behoefte aan contact.
Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis brengen hun tijd dan ook het liefst alleen door. Ze kiezen voor individuele hobbies, zoals fotografie, lezen of tv kijken. Hetzelfde geldt voor hun werkomgeving, zoals een baan in de IT, waarbij zo min mogelijk andere mensen betrokken zijn. Er zijn maar weinig dingen waar iemand met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis plezier aan beleeft, hoewel sommige van hen wel kunnen genieten van intellectuele dingen die ze alleen doen, zoals bijvoorbeeld het verzamelen van postzegels of het doen van wiskundige proeven.
In de DSM is dit omschreven als een diepgaand patroon van afstandelijkheid in sociale relaties en beperkingen in het uiten van emoties in intermenselijke situaties, beginnend in de vroege volwassenheid en tot uiting komend in diverse situaties, zoals blijkt uit vier (of meer) van de volgende kenmerken:
- heeft noch behoefte aan, noch plezier in hechte relaties, inclusief het tot een gezin of familie behoren
- kiest vrijwel altijd activiteiten die alleen gedaan moeten worden
- heeft weinig of geen belangstelling voor seksuele ervaringen met een ander
- beleeft weinig of geen genoegen aan activiteiten
- heeft geen intieme vrienden of vertrouwelingen buiten eerstegraads-familieleden
- lijkt onverschillig voor lof of kritiek van anderen
- het affect is emotioneel kil, afstandelijk of afgevlakt
Dit alles mag geen onderdeel zijn van een schizofrene of andere psychiatrische stoornis, met andere woorden: deze kenmerken moeten in aanleg bij deze persoon aanwezig zijn en geen uiting van een psychiatrische ziekte als bijvoorbeeld schizofrenie.
Lees ook: Wat is alexithymie (emotieblindheid)