Sommige ouders vertonen narcistisch gedrag. Dit komt vaak doordat zij emotioneel beschadigd zijn in hun eigen jeugd. Dit gedrag kun je herkennen bij je eigen ouders. Dat kan ertoe leiden dat je beter leert om voor jezelf te zorgen, grenzen te stellen en te begrijpen welke gevolgen het narcistische gedrag kan hebben op je leven.
Narcistisch gedrag bij ouders – de mogelijke kenmerken
Narcistische ouders kunnen in meer of mindere mate de volgende gedragingen vertonen:
- De eigen behoeften zijn belangrijker dan die van het kind
- Weinig empathie (of iets alleen kunnen invoelen als hij/zij het zelf heeft meegemaakt)
- Grenzen niet respecteren
- Vooral over zichzelf praten
- Gedragen zich buitenshuis leuker en vriendelijker dan thuis
- Gebrek aan zelfreflectie
- Heel vriendelijk en nabij, en dan inééns heel afstandelijk of vijandig
- Plotseling heel erg boos kunnen worden
- Verwachten dat het kind er voor hem of haar is (in plaats van andersom)
- Perfectie bij het kind heel erg belangrijk vinden (zodat het positief afstraalt op de ouder)
- Alle aandacht opeisen
- Kinderen soms totaal negeren
- De kinderen zijn een verlengstuk van de ouder (niet een eigen individu)
Narcistisch gedrag bij ouders – de gevolgen
De kinderen van narcistische ouders kunnen de volgende gevolgen ervaren:
- Gebrek aan zelfvertrouwen
- Het gevoel niet zichzelf te mogen zijn
- Zichzelf wegcijferen voor anderen
- Het gevoel niet goed genoeg te zijn
- Eindeloos blijven proberen om alsnog te krijgen van je ouder(s) wat je nodig hebt (vaak tevergeefs)
- Niet goed weten wat de eigen gevoelens of gedachten zijn
- Je niet veilig voelen in persoonlijke relaties
- Het gevoel hebben dat je ’te veel’ of tot last bent
- Chronisch gevoel van leegte en eenzaamheid
Het is belangrijk om deze beschadigingen in jezelf te herkennen en op te lossen. Zo kun je, bijvoorbeeld met behulp van een goede therapeut, alsnog leren wie je zelf bent, wat je voelt en vindt en hoe je veilige connecties aan kunt gaan met anderen. Ook kun je leren hoe je grenzen stelt richting je ouders en welke mate van contact met hen voor jou gezond is.
Goede boeken over narcistische ouders
Er zijn een aantal hele goede boeken geschreven over narcistische ouders. Deze helpen je met het herkennen van narcistische gedrag, begrijpen wat het doet met jou als kind en ze laten je ook zien hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en hoe je kunt helen van de gevolgen.
Ongezien opgegroeid is een heel interessant boek van Lindsay Gibson, waarin zij de gevolgen beschrijft van liefde of veiligheid missen in je jeugd. Ze vertelt waarom je toch last kunt hebben van je jeugd, zelf als er fysiek niets ontbrak. Ze beschrijft ook verschillende typen ouders en hun gedrag. Zo leer je heel goed begrijpen welk gedrag van jouw ouders impact op je heeft gehad en hoe je hiermee omgaat.
Uit de schaduw van narcisme is geschreven door psycholoog Marjan de Vries. In haar praktijk spreekt zij veel mensen die worstelen met hun zelfbeeld of zelfvertrouwen, bijvoorbeeld dat er sprake was van narcistische ouders. In haar boek beschrijft zij super helder hoe narcistische trekken ontstaan, wat de impact is op de omgeving en hoe je zelf weerbaarder kunt worden.
Zal ik ooit goed genoeg zijn van relatie- en familietherapeut Karyl McBride gaat in het bijzonder over de relatie tussen een narcistische moeder en haar dochter. Dit boek staat vol herkenbare verhalen en helende inzichten die je helpen te rouwen om de moeder die je zo graag gehad had.
